Uzun zamandır bu konuda yazacağım diyordum ama bugüne dek geldik. Yıldızların çekim kuvveti nedeniyle sıcak gaz küreleri olduğunu biliyoruz. Fakat özellikle karanlık bir yerden parlak yıldızlara baktığımızda onları beş köşeliymiş gibi görürüz.
Dersem aklınıza hemen farklı ayakkabı kutuları gelir ama biraz bilim medyasını izlediyseniz ne demek istediğimi anlarsınız. Japon Uzay Ajansı Hayabusa2 adlı bir uzay aracını yer yörüngesine çok benzeyen bir konumda dolaşan ve dünyamız için tehlikeli dediğimiz Ryugu adlı bir göktaşı (asteroid) çevresinde yörüngeye oturttu.
Birçok konuda ama ben bugün sadece birinden söz edeceğim. NASA'nın Bulutlar ve Dünya'nın Radyant Enerji Sistemi (CERES, Clouds and the Earth’s Radiant Energy System) adlı çalışma grubu bugün 6 uydu ile yeri gözlemekte.
Bu sene iki tane güzel kuyrukluyıldız (KY) güneş sistemini ziyaret ediyor, her ikisi de periyodik yani 4 senede veya 6 senede bir elips yörüngelerinde güneşe yakın geçerler. Peki bu sene ne oldu da bunlar bu kadar konuşuluyor derseniz, yanıtı dünyamıza yakın geçmeleri.
12 Eylül 2016 yılında Uluslararası Uzay İstasyonunda bulunan bir astronot tarafından çekilen bu fotoğrafta sadece 290 mm odak uzaklığına sahip bir objektif kullanıldı. Dünyanın en büyük soda gölü kapalıdır ve sadece su buharlaşarak yok olur. O nedenle içinde çok sayıda mikro organizmalar yaşar.
Bildiğiniz koyun sürüsü değil, sevmediğim bu gök cisminin bir düzinesi Samanyolu gökadamızın merkezindeki çok büyük kütleli kara deliğin (Sgr A*) çevresinde gözlendi. Sürü üyelerinin hepsi büyük kütleli yıldızların ölümü sonucu oluşan kara deliklerdi. Üstelik bu kadar kara delik Sgr A*'ya 3 IY'ndan daha yakındı.
Bu sene bir çok eğitim kurumuna gittim ve çoğunda gökyüzü gözlemi yapmaya çalıştık. Kurumların satın aldıkları teleskopları kullanamadıklarını gördüm. İnanılmaz fiyatlara alınan bir teleskop ile bir kez öğrencilere Ay gösterilmiş ama o kadar kötü kullanılmış ki üç ayağın üzerinde sallananı mı arasın, dikaçıklık kilidini sonuna kadar sıkanı mı arasın.
Avrupa Uzay Ajansı ve Rus işbirliği ile gerçekleştirilen bilimsel bir proje. Bu proje aslında iki parçadan oluşuyordu, biri Trace Gas Orbiter (TGO), diğeri 2020 yılında gönderilecek yüzey bilim platformu olan Mars jipi. TGO Mart 2016 tarihinde fırlatıldı ve Ekim 2016'da Mars yörüngesine oturdu. Amacını gerçekleştirmesi için yörünge yüzeye iyice yaklaşması gerekiyordu. İşte Nisan 2018 tarihinde nihayet 400 km yükseklikteki yörüngeye yerleşti ve ilk fotoğrafı gönderdi.
Bu konuda daha önce 1-2 makale okumuştum ve bir tane de sizinle paylaşmıştım. İçinde bulunduğumuz Samanyolunun genişleyip genişlemediğini ölçmemiz zor, o nedenle araştırmacılar çapı 100 000 IY olan İğne gökadasını çeşitli teleskoplarla gözleyerek bu sorunun yanıtını aramışlar.
Benim gençlik yıllarımın geçtiği Tarsus kentinde domatese bandura derlerdi, oradan aklıma geldi. Sözcüğün kökeni sanırım arapça ama dilimize iyice yerleşmiş. Fotoğrafta uzayda, yani ISS'de kırmızı ve mavi ışıklar altında yetiştirilen domatesleri görüyorsunuz. Çağımızda lezzetli domates kalmadı acaba bunlar lezzetli mi diye sormaktan kendimi alamadım.
