Gökbilim Yazılarım

İlk kez 2004 yılında ilan edilen ve o günden bu yana milyarlarca dolar harcanan, NASA ve ESA’nın ortak yaptığı Orion uzay aracı 2030 yıllarından önce gezegenler arası yolculuğa çıkacak.

Bu konuda daha önce yazdığım yazının (https://is.gd/2V1xW1) başlığı da bir tuhafmış; (Hızlı Radyo Patlamaları Uzaylıların Bir Etkinliği mi?”. Geçtiğimiz hafta bu konuda yapılan bir araştırma yine çok ses getirdi. İlle de uzaylıları istiyoruz, neden diye sorduğum zaman kimse yanıt vermiyor nedense. Aşağıda yazdıklarımı okumadan önce lütfen bağlantı adresini yukarıda verdiğim önceki yazıyı okumanızı öneririm.

Aklı fikri yıldızlar arasında seyahat eden uzaylılar olan kişileri çok sevindiren bir gök cismi Oumuamua. Daha da önemlisi Harvard Üniversitesinden önemli bir profesör de bu düşünceye önayak olunca yüzler doğal olarak iyice güldü. O profesörün hangi proğramın üyesi olduğuna bakmadan o güzel fikrini savunanlar neler düşünür bilmiyorum ama sizlere şimdi o ilginç gök cismini anlatacağım.

Kuazar sözcüğü, bu gök cisimlerinin yıldızımsı bir görüntü vermelerinden ortaya çıkmıştır (Quasi-stellar object). Fotoğrafları çekildiğinde noktasal bir cisim gibi, bazılarının çevresinde sanki bir halo varmış gibi görünüyorlar. Fakat bunların kırmızıya kayma (KK) miktarı ölçüldüğünde gökbilimciler şaşırıp kalıyorlar. Ölçülen bu değer onların çok uzak gök cisimleri olduğunu gösteriyor.

Bu banal konuyu işleyeceğim ama sanırım bir çok kişinin işine yarayacak. Biz öğretmen toplantılarında boşlukları doldurmak amacıyla bazen Şahan Gökbakar’ın bir videosunu oynatırız (https://www.youtube.com/watch?v=o8wafvlrm9Q). O video üzerine hiç bir öğretmenimiz bir soru sormaz, gülerler ama sanki bir şeyler diyecek gibi olurlar.

Güneş sisteminde gezegenlerin uydu sayısı Jüpiterin son bulunan 12 uydusu ile toplam 185 tanedir. Bundan ayrı olarak cüce gezegenlerin de 8 uydusu var. Gezegenleri biz gökbilimciler iki grupta inceleriz, yer benzeri (Merkür, Venüs, Dünya ve Mars) gezegenlerin uyduları yok veya çok azdır ama dev (Jüpiter, Satürn, Uranüs ve Neptün) gezegenlerin bol miktarda uyduları vardır.

Ekim ayının ortalarında medyada bu haber çalkalandı. Ben de o sırada Bozüyük'teydim. HaberGlobal TV'den aradılar, akşam haberlerinde bu haberi vereceğiz, yorumda bulunur musunuz diye. Otele gittiğimde haberin orjinalini okudum, çünkü bizim çevirmenler bazen bilimsel gerçekleri bilmedikleri için ingilizceyi benden çok iyi bilmelerine karşın yanlış çeviriyorlar. Yazı biraz uzun oldu, sıkılanlar burada bırakabilir.

Güneş sisteminde bazı gezegen ve uydularda ne çeşit yağdığını gözlüyoruz. Fakat diğer yıldızların çevresinde dolanan ötegezegenlerin bazılarında onların atmosferlerinin fiziksel koşullarına bakarak o dünyalarda nasıl bir yağmur yağabileceğini öngörebiliyoruz.

Konferanslarda sorulara geldiği zaman bir öğrenci mutlaka sorar, hocam en büyük yıldız hangisidir diye. Ben de ilişikte gördüğünüz posteri gördüm, baktım içindekiler güncel değil, yanlış, oturdum türkçeleştirdim ve WikiPedia'dan aldığım bilgilerle güncelleştirdim. Etkinlik günlerinizde okul koridorlarına asarsınız, çünkü çocuklar merak ediyor.