Son haftada iki öğretmen arkadaşımız öğrencilere model yapmak istiyorum gezegenlerin dünyaya uzaklıklarını nereden bulabiliriz diye sordular. Onlara bu uzaklıklar sürekli değişir, onun yerine güneşe olan ortalama uzaklıklarını modelleyebilirsiniz dedim.

Soruları aklımda kaldı ama bugün bir web sayfasında akşam güneş battığında batı ufkunda iki gezegeni yan yana nasıl görünecek olayını anlatmıştı. Orada gördüm zamanında çok sevdiğim güzel bir web sayfasını.

Bu sayfanın adresi adresi https://www.fourmilab.ch/cgi-bin/Solar kısaca Fourmilab diyebilirsiniz. Bu sayfada öğretmenlerimin sorduğu sorunun yanıtı da var. Her gün için değil her an için Güneş ve gezegenlerin dünyamıza olan uzaklıklarını bulabilirsiniz. Onun yanında daha bir çok bilgi var sayfada ama onlara değinmeyeceğim de güneş sistemini hayalimizde canlandırmamız için bir şekil verir, onun üstünde duracağım.

Şeklin altındaki parametreleri değiştirerek ister sadece yer benzeri gezegenleri, isterseniz tüm gezegenleri bu şekil üstüne koyabiliyorsunuz. İlk şekli yazıyı yazarken (saat 19 yöresi) oluşturdum ve o anda gezegenlerin yörüngelerindeki durumunu görüyorsunuz. İlkine bakarsanız sadece Merkür, Venüs, Yer ve Mars yörüngelerini görüyorsunuz. Unutmayın gezegenler yörüngelerinde saatin ters yönünde dolanırlar. Yine gezegenler eksenleri çevresinde yine saatin ters yönünde dönerler.

Şimdi yer küreni üstünden güneş küresinin üstünden geçen bir çizgi çizin. Bu çizginin üstünde kalan gökyüzünü görürsünüz yani bu sizin ufkunuzu gösterir, hangi anda, tam güneş battığında yani akşamın yeni başladığı an. Venüs ve Merkür çizginin üstünde kalıyor ve dünyadan baktığımızda onları yan yana göreceğimiz aşikar. Bu ufuk çizgisinin 24 saatte tam bir tur atacağını unutmayın. Bu nedenle güneş battıktan kısa bir süre sonra bu ikiliyi görürüz ama onlar da hemen batacaktır. Fakat Mars gezegenini 2-3 saat daha görebileceğimizi farkedelim.

Şimdi bu kez de yer irenin altından güneş küresinin altından geçen bir çizgi çizelim. Bu öizgi de bize sabah ufkumuzu gösterecektir, biraz sonra Güneş doğacaktır. İkinci şekli önümüze aldığımızda sabaha karşı hangi gezegenleri göreceğimiz bu çizginin altında kalacaktır. Uranüs, Neptün ve Pluto var ama onları göremeyiz. Geriye Jüpiter ve Satürn kalıyor, bu iki gezegen doğu ufkumuzu süslüyor. Şekle bakarak Satün'ün Jüpiter'den önce doğduğunu hayal edebiliyorsanız yukarıda yazdıklarımı anlamışınız demektir.

Son zamanlarda gençlerin üç boyutlu düşünemediklerinden çok söz ediyorum. Güneş doğarak yükselmiyor, olduğu yerde duruyor, siz dünya döndüğü için öyle görüyorsunuz diyorum. Her neyse bu iki şekli nasıl kullanacağınız üzerine yazdım ama belki de daha uzman hocalarımız daha güzel anlatabilir. Siz anladıysanız gece yarısında gökyüzünde hangi gezegenler var, yorumda yazabilirsiniz. Sevgilerimle...