Konferanslarımda insanoğlunun ışık hızının %1'ne ulaştığını söylediğimde bir dinleyici hayır daha ulaşmadık demişti.

Dün de Sevgili Uğur, bana özelden bir soru sordu. Başladık bir sürü karşılıklı matematik hatalara ama Uğur beni yendi.Bugüne dek hiç araştırmamıştım ama bir yerde okumuştum, en hızlı uzay aracı Yeni Ufuklar (New Horizons) diye. Sevgili Uğur da Gezgin (Voyager) olarak biliyormuş. Onun üzerine araştırmaya başladım acaba en hızlısı hangisi diye.

Karşıma bir çorba çıktı, bir çok hızlı uzay aracı vardı ama tanım olarak hepsi birbirinden farklıydı. Örneğin hız deyince Güneş'e göre mi, dünyaya göre mi? Hız deyince insanoğlunun yaptığı roketlerle kazanılan hız mı yoksa gök cisimlerinin çekim alanından yararlanarak ivmelendirilen uzay araçlarının hızından mı söz etmemiz gerekiyor. En sonunda bir web sayfasında güzel bir çizelge buldum ve onu türkçeleştirdim, fotoğraf olarak onu görüyorsunuz.

Güneş sisteminde içeriye doğru gönderilen uzay araçlarının yörünge hızları her zaman çok büyük, neden çünkü Güneş'in çekimi dolayısıyla gittikçe hızlanıyorlar ve maksimum hıza enberi noktalarında kavuşuyorlar. Alman yapımı Helios 2 uzay aracı bu konuda rekora sahip. NASA'nın 2018 yılında güneşin taç katmanını incelemek için göndereceği Uzay Sondası (Space Probe) enberi noktasında Helios 2'nin üç katı hızına ulaşacak.

Çizelgede hızları iki ayrı birimde gösterdim dikkat ettiyseniz. İkinci sütunu özellikle oluşturdum ki ışık hızı ile karşılaştırasıız diye. Güneş sistemi dışına attığımız uzay araçlarının ilk hızı öyle olmalı ki sistemin kaçış hızından büyük olmalı. Fakat daha sonra yine sistemin çekimi nedeniyle hızları gittikçe düşüyor. Yeryüzünde güneş sisteminden kaçış hızı saniyede 42 km. Yeni Ufuklar'ın fırlatılışı saniyede 16 km ama yerin yörünge hızını da (30 km/sn) ona eklersek saniyede 46 km'ye çıkıyor ve iki hafta sonra Pluto ile buluşacak.

Bizim amacımız uzayda seyahat olduğuna göre Gezgin 1 ve Yeni Ufuklar adlı uzay araçlarını düşünmemiz gerekir. Rakamı yuvarlayalım ve diyelim ki saniyede 20 km hızla gidiyorlar. Bu araçlar yeryüzünde çalışsaydı Ankara'dan İstanbul'a 22 saniyede gidebilirdik. Peki en yakın yıldızın uzaklığı 40 trilyon km olduğuna göre acaba ne kadar zamanda gidebilirdik? Çok daha basit bir soru, 20 rakamını düşünürsek insanoğlu ışık hızının yüzde mi, binde mi yoksa onbinde birine mi ulaştı? Sevgilerimle...