Bu kavram ilk kez Arthur C. Clarke'ın yazdığı Rama ile Randevu (1973) bilim kurgu kitabında kullanıldı. Ben o yapıtı okumadığım için bilmiyorum ama asteroid çarpmasından söz ediyordu. Bu kitabın toplum üzerine etkisi sürerken 1994 yılında Shoemaker-Levy KY'ı Jüpiter'e çarptı.

O kocaman gezegen üzerinde 12 000 km genişliğinde karanlık bir yapının belirmesine neden oldu. Yapılan hesaplar sonucunda 6 milyon megaton dinamite eşdeğer bir enerji ortaya çıktığı bulundu.

Bir asteroidin dünyaya çarparak büyük hasarlar yapacağı düşüncesinde olan insanlara kötü gözle bakılırken toplumda birden önlemler alınması gerektiği ortaya çıktı. 1992 yılında ABD Kongre çalışması, NASA'nın Dünya'ya yakın asteroitlerin %90'ını bulmasını zorunlu kılan bir "Uzay Koruması Araştırma Raporu" üretti. Bu rapora göre 10 yıl içinde 1 km'den büyük asteroidlerin %90'nın bulunması öneriliyordu. İşte bu çabalarda sonra "Uzay Muhafızları" kavramı, dünyamız için tehlikeli asteroidleri bulma, kataloglama ve çarpma olasıklarını hesaplama çalışmalarının tümüne verilen isimdir.

İlişik grafikte keşfedilen asteroidlerin sayısının son yıllarda nasıl arttığını göstermektedir. Bunun için çeşitli yer tabanlı gökyüzü tarama teleskopları kuruldu. Bir tane uzay teleskobu fırlatıldı. Bu tür çarpmaları hangi yöntemlerle önleyebiliriz çalışmalarının sayısı arttı. Genellikle Mars ve Jüpiter yörüngeleri arasında bulunan ve güneş çevresinde dolanan milyonlarca asteroid vardır. Bunların bir bölümü çeşitli nedenlerle yörüngelerini değiştirerek yer yakınından geçmektedirler. Tüm asteroidler içinde 1 053 689 tanesinin yörüngeleri büyük doğrulukla hesaplanmıştır.

Yörüngesinin enberi noktası 1.3 gök birimden daha küçük olan asteroidlere Yare yakın gök cisimleri (Near Earth Objects, NEO) diyoruz. KY'lar da bunların içindedir ama sayıları azdır. NEO'ların sayısı bugün itibari ile 28 089. Bunların hepsi dünyamız için tehlikeli değildir. Yörüngesi dünyaya 0.05 gök biriminden daha yakın olanlara ise yer için tehlikeli (Potentially Hazardous Object, PHO) nesneler adı veriliyor ve şu anda sayıları 2 223.

Bu sayıları bilmemizde yarar var. Eğer daha önce gözleyerek yörüngesini saptadığımız bir PHO bize bir gün çarpacaksa onun için önlemlerimiz var ama gözlemediğimiz bir tanesi ortaya çıkarda çarparsa kimse bir şey yapamaz. O nedenle çapı 140 metreden büyük olan tüm asteroid ve KY'ları keşfetmemiz gerekiyor ve bu yolda son 20 senede alınan yol ilişik grafikte görülüyor. Sevgilerimle...