Benim çok değer verdiğim bir hocam zamanında Samanyolu adının nereden geldiğini bana söylemişti, belleğimin bir kenarında kalmış. O nedenle dün oturdum internette araştırdım, ancak bir saatin sonunda aradığımı bulabildim, o nedenle sizleri de bildirmeyi unutmayacağım.

Dünyanın latin tarafı SütYolu (milkyway) diyor. Yunan mitolojisinden kaynaklanan bir öyküsü var. Tanrılar tanrısı Zeus ölümlü bir kadından olan oğlunu yani Heraklis'in üzerine titremektedir. Onun da ölümsüz olması içim kutsal eşi Hera uyurken oğlunun Hera'nın sütünü emmesi istiyor ama Hera uyanıyor ve o zaman kadar görmediği bir çocuğun memesini emmesini istemediği için çocuğu savuruyor ve sütü fışkırıyor ve sütyolunu oluşturuyor.

Doğuda Çin, Kore ve Japonya'da "GümüşNehir" olarak biliniyor, olayın öyküsünü bilmiyorum. Benim hocam şöyle anlatmıştı; Saman çalan bir hırsız çaldığı samanı götürürken yolda döktüğü için yakalanmış demişti. Bu öyküye benzer bir şey bulabir miyim dye dün akşam google amca ile epeyi tartıştım. En sonunda ilginç bir sitede bir dökümana rastladım. https://sibelatasoy.com/turk-mitolojisine-gore-gunes-ay-ve-yildizlar/ bu sitede Türk Mitolojisine Göre Güneş, Ay ve Yıldızlar adlı dökümanda geniş bilgi var. Bu dökümana göre; bugün kullandigimiz Samanyolu deyimi, Türk mitolojisine ve Türk düsünce düzenine dayanan bir söz degildir diyor. Bu deyim, daha çok Iran mitolojisi ile edebiyatindan girmistir. Iranlilar bu yola "Kahkesân", yani "Saman çeken" derlerdi. Bu söz Osmanlica'ya, "Kehkeşân" seklinde girmistir. Iran efsanelerine göre, "Samanyolu, gökte saman çekilirken, yere düsen saman tozlarindan ve saman parçalarindan meydana gelmisti". Türkler bu efsaneleri alarak, kendilerine benzetmislerdi. Onlara göre Samanyolu, "Bir saman hirsizinin biraktiklari izlerdi". Bu sebeple eski Türkler bu yola, "Saman Ogrisi" yani "Saman Hırsızı" derlerdi.

Eski türklerde Samanyolu'na bir çok isim verildiğini de yine bu dökümanda öğrendim. Islâmiyet’i kabul eden Türkler, bu yolun güneydoguya, yani Mekke'ye gittigini görerek, buna "Hacilar yolu" veya "Hac yolu" demege baslamislardi. Kuş yolu, yaban kazlarinin yolu, göğün dikiş yeri, tanrının ayak izi, ordu yolu gibi daha bir çok isimler kullanılmış. Uzun zamandır bazı bölümlerde yüksek lisans yapan öğrencilere köylerimizde Güneş, Ay ve yıldızlar ile ilgili deyimleri bulmalarını istemiştim ama nedense hiç bir öğrenci buna yanaşmadı. Siz dostlarım bildiğiniz bazı deyimler varsa yorumlarınızda yazarsanız memnun olurum. Gökbilimcilerin yaşlananları böyle işlerle uğraşır, kusuruma bakmayın. Sevgilerimle....