Her eğitim döneminin başında öğretmenlerden şu soru gelir. Bunları biz anlamıyoruz, öğrencilere nasıl anlatalım. Kullandıkları kitabın ilgili sayfasını da gönderirler. O bölümü okuduğum zaman ingilizce bir metinden tercüme edildiği çok belirgindir. Uzayda bol miktarda bulunan bu küçük cisimlere iki farklı yönden isimlendirilir. Yapısal ve görünüş olarak.

Mars ve Jüpiter arasında bir asteroid kuşağı vardır ve bu kuşak içinde yüz binlerce asteroid vardır. Bunlardan bazıları kuşaktan ayrılarak güneş sisteminin içine doğru hareket ederler ve yere yakın geçenler vardır, bunların sayıları da epeyi fazladır. Bunlara tehlikeli asteroidler deriz, dünya ile çarpışma olasılığı küçük olsa da vardır. Gökbilimciler bunları takip ederek yörüngelerini saptarlar ve her yakın geçişini duyururlar. Dikkat ettiniz mi buraya kadar asteroidlerden söz ettim.

Uzayda güneş çevresinde dolanan bu asteroidlerin küçükleri dünya atmosferine girerler. Mercimek büyüklüğünde bu küçük taşlar hızlarından dolayı atmosferde yanarak toz halinde yere düşerler. Bunlara akan yıldız deriz. Akan yıldız yağmurları vardır, bunların kökenleri kuyrukluyıldızlardır. Biraz daha büyük olanlar çok fazla ışık saçarak yanar ve bunların çoğu yeryüzüne düşebilir. Bunlara da güzel görünüşlerinden dolayı "ateş topu" deriz. Çok büyük olanlar yer yüzünde çukur açarlar ama bunların sayısı çok azdır. Bu çukurlara KRATER adı verilir.

İşte dünya atmosferine girenlere yanıp yok olsa da yere düşsede çocukların kafasını karıştırmamak için göktaşı demek en doğrusudur. İki tanımda her şeyi anlatabilirsiniz çocuklara; asteroid ve göktaşı. Dikkat ederseniz gökyüzünde görünüşleri açısından akan yıldız veya ateş topu diyoruz.

Bugüne dek saptanan kraterlerin sayısı 175 yöresindedir ve bunların çoğu eskidir yani binlerce yıl önce düşmüştür. Normal düşenleri yani krater açmayacak şekilde küçük olanların sayısı fazladır. Akan yıldızların %95 atmosferin üst katmanlarında yanıp biterken %5'i yeryüzüne düşer. Bunların avcılığını yapanlar vardır. Son olarak her yıl dünyaya 40-45 tona yakın toz ve göktaşı yağdığını da yazayım, aklınızda bulunsun.

Yukarıda yazdığım yeryüzüne ne kadar göktaşı yağıyor sorusunu öğrencilerinizle birlikte çok güzel bir deneyle siz de bulabilirsiniz. Tenekeciler gidip bir metrekarelik bir tepsi yaptırıp okulun çatısına koyun, bir ay sonra içinde neler biriktiğini ve kaç gram olduğunu bulabilirsiniz ve dünya yüzeyine ne kadar yağdığını da anlayabilirsiniz. İçinde bol miktarda küçük demir ve nikel parçacıkları olduğunu da çocuklara gösterebilirsiniz.

Bu konuda yazılacak çok kavram var ama eğer yorumlarda sorarsanız yanıtlarım. Sevgilerimle...