Dün bir çok kişi en büyük uzay teleskobunun uzaya fırlatışını izlerken ben bu filmi izledim.O teleskobun sağ salim gözlem yerine gideceğinden emindim çünkü insan aklına gelmeyen her türlü önlem alınmıştı.

Kolay mı, 10 milyar dolar harca, tam uzaya çıkarken bir uzay çöpü ile karşılaşsın ve düşsün. Her neyse gelelim "Gökyüzüne Bakma" isimli filme.

Televizyonda çok az film seyrederim, sinemaya neredeyse 10 senedir gitmedim. İşim gücüm gökbilim. Anlayacağınız tek boyutlu bir dünyada yaşıyorum. Filmin konusu ilgimi çekti, gökbilimci, doktora adayı güzel bir kız gözlem yaparken bir kuyruklu yıldız (KY) keşfediyor ve yörüngesini hesapladıklarında doğrudan dünyaya çarpacağını buluyorlar.

Rejisör ve senaryosunu yazanlar her şeyi tiye alıyorlar. İnternet dünyasında yaşayan toplum olaya ilgi bile göstermiyor. Ülkenin başkanı 6 ay sonra öleceğinin farkında değil, hala bir sonraki seçimi nasıl kazanacağını düşünüyor. Filmde NASA ve bilimcileri bile alaya alıyorlar. Örneğin KY'ı keşfeden kızın danışmanı hastalıklı bir profesör. Uzay madenciliği yapmak isteyen ülkenin zenginini, kendilerine özel uzay aracı yaparak dünyanın başına bir iş gelse evrende bir ötegezegene gitmek isteyen toplumun en önemli insanları ile dalgasını geçmiş filmi yapanlar.

Sonuçta bir bilim kurgu filmi ve toplumu eleştiren bir yapıt. Ben genç bir öğretim üyesi olduğum zamanlar öğrencilerime bir KY keşfedin ve gökyüzüne adınızı yazdırın diyerek KY'ların nasıl keşfedildiğini anlatırdım. O zamanlar KY'ları amatör gökyüzü sevdalıları keşfederdi. Akşamları güneş battıktan hemen sonra, sabahları ise güneş doğmadan önce teleskoplarını o yöne çevirip araştırırlardı. Buldukları zaman filmde olduğu gibi o KY'a bulan kişinin adı verilirdi.

Bugünlere geldiğimizde olay değişti, her şey gibi bu da evrimleşti. Şimdi dünyanın her yerinde robotik teleskoplar açık her gece gökyüzünü tarıyorlar ve güneşe yaklaşan asteroid veya KY olsun onlar keşfediyorlar. Akıllı yazılımlar (yapay zeka diyorlar) çekilen her görüntüyü bir önceki ile kıyaslayarak hareketli olan nesneyi yakalıyor ve koordinatlarını saptayarak uluslararası küçük gezegen merkezine (MPC, Minor Planet Center) gönderiyor. MPC de tüm gökbilimcilere duyuruyor keşfi. Robotik teleskop hangi projenin ise o projenin adı veriliyor ama bir de MPC'nin verdiği asıl kod var her cisim için.

Son zamanlarda başta Sevgili Mert Koçer olmak üzere liselerde bu konuda atölye çalışmaları yapan öğretmenlerimiz var. Bunları duyunca bir göktaşı bulun sizin adınız verilsin derim. Asteroidlerin kataloğuna baktığınızda türkçe adları (Ankara, Dumlupınar gibi..) olan 4 tane var ama onları bulan bir alman gökbilimci, ülkemize gelmiş ve çok sevmiş bulduğu 40'dan fazla asteroidin dört tanesine türkçe isimleri o vermiştir. Ulusal gözlemevimiz TUG bir asteoid keşfetti diye bir şeyler duymuştum ama sanırım tekrar Asteroid kataloğunu taramam gerekecek. Herneyse...

Uzun zamandır ben de araştırmak istiyordum, bir şeyler bulabilir miyim diye. Özellikle şu yıldızlararası ortamdan gelen nesneler çok ilgimi çekiyordu. Ardışık olarak çektiğiniz karelerin içinde bir göktaşı varsa bunu kullandığımız yazılımların içinde Blink adında bir modül var, çekilen kareleri kısa zaman aralıkları ile ekrana getirir ve eğer böyle bir nesne varsa ekranda yürür ve siz de onu saptarsınız. Göze çarpmayacak kadar küçük isr doğal olarak göremezsiniz.

2018 yılından itibaren bir gökbilimcinin yazdığı ve her gün biraz daha geliştirdiği bir yazılım gözüme çarptı, çok iddialıydı, adı Tycho. 9-10 cm çaplı mercekli bir teleskop ile çektiğiniz görüntülerde 19-20. kadirden sönük hareketli bir cisim varsa onu yakalayıp size gösteriyor, hatta raporunu hazırlayıp MPC'e gönderiyor. Aralık ayında çıkan son sürümünde çektiğiniz kareler içinde ki tüm yıldızların, varsa asteroidin fotometrisini yapmaya başladı. Zamanında YL tezi olarak verdiğim bir konuydu, asteroidin ışık eğrisini elde etmek ve ekseni çevresinde dönme dönemini saptamak. Tycho hepsini yapabiliyor, ışık eğrisini çıkartıp dönemini saptayabiliyor. Yıldızların ışık ölçümünü de yaptığı için ötegezegen gözlemi bile yapılabilir.

Bizim ülkemizde amatör gökyüzü fotoğrafçıları genellik böyle bilimsel çalışma yapmayı sevmezler, hatta zamanında büyük tartışma çıkınca tüm amatör gökbilimcinin içinde olduğu gökbilim forumu bile dağılmıştı. Gökyüzü fotoğrafçısı bir hedefin çok sayıda görüntüsünü alı ve onları istifleyerek hedefi güzel şekilde ortaya çıkarır. Yani Tycho için gözlemleri yapmış oluyor, merak ederse bu karelerin içinde astroid veya KY var mı diye bu yazılımla bakabilir.

Bugüne kadar çektiğim onbinlerce fotoğrafı bu yazılımla incelemeyi düşünüyorum. Ayrıca bu yaz sadece bu projeye yönelik gözlemler yapmayı düşünüyorum. Bunun için 8" Akkızıma bir HyperStar almayı bile düşünebilirim. SCT'lerde ikinci aynayı çıkartıp kamerayı onun yerine takarak daha geniş alan çekim yapmak mümkün oluyor.

Siyasetçilerin aman yukarı bakarsanız KY'ı görürsünüz o zaman ölümü anımsarsınız, ülkede kaos çıkar her şeyi yağmalarsınız. O nedenle Don't Look up diye bağırmaları, biz gökyüzü sevdalılarını etkilemez, o güzelliğe bakmayı sürdürürüz. Benim son çalışmalarımı anımsattığı için filmi seyrettiğimi anlamışsınızdır. Sevgilerimle...