Bir grup bilimci JWST’nin çektiği görüntülerden 6 galaksiyi seçti ve bunları inceledi. Popüler bilim dünyasında yer yerinden oynadı. Daha önceleri çekingen davranan yazarlar, ilginç başlıklar atarak bu makale ile ilgili bilimcilerle söyleşi yaptılar.

Benim yazı başlığımı da onlardan aldım. Bu yazıların bir kısmının manşetlerini aşağıda vereceğim ama en önemlisi artık cesaretle büyük patlama teorisine karşı açıkça bir duruş var. Şimdi gelelim yapılan araştırmaya.

JWST ilk ayarları yapıldıktan sonra sanırım 12 Temmuzda erken gözlem kampanyaları çerçevesinde çok sayıda derin evren gözlemi yaptı ve bunları hemen araştırmacıların hizmetine sundu. Yoksa o gözlemin yapılmasını isteyen gruba vermesi gerekirdi. Her neyse birçok araştırmacı bu gözlemleri analiz etti ve buldukları sonuçlara kendileri de şaşırdı. Tüm bunları daha önce sizlere 6 serilik yazımda anlatmıştım.

Bu yeni çalışmayı yapan bilimciler de o gözlemleri kullanarak kendilerine 6 tane galaksi seçiyorlar. Seçtikleri galaksiler JWST’nin ilişikteki fotoğrafına bakarsanız sönük bir kırmızı nokta halinde. Her zaman söylerim gökbilimciler sinekten yağ çıkartmasını bilirler. JWST baktığı yerden bir tane fotoğraf almıyor, kırmızı öte bölgede çok dar bant filtrelerle çok sayıda görüntü alıyor. Bu dar bantlarda yapılan ışık ölçümlerini yan yana getirdiğinizde galaksilerin dalgaboyuna göre enerji dağılımlarını elde ediyorsunuz. Bir de bakıyorsunuz Balmer Kesiği (Düşmesi) adını verdiğimiz yapıyı kırmızı öte bölgede görebiliyorsunuz ve oradan da ne kadar kırmızıya kaydığını (z) saptayabiliyorsunuz.

Bu şekilde saptanan z’nin duyarlılığı o kadar fazla değil, o nedenle galaksilerin tayfını alarak gerekiyorsa düzeltmeyi yapmanız isteniyor, fakat bu düzeltme o kadar önemli değil. Seçilen galaksilerin tayfının alınması için de bilimciler proje vermişler. Eğer z’yi elde ederseniz gözlenen ışıktan galaksinin kütlesini hesap edebilirsiniz. İşte bu çalışmada tüm gümbürtü o zaman başlıyor.

Bu altı galaksiyi öyle seçmişler ki z’leri çok büyük, yani evren oluştuktan sonra 500-700 milyon yıl sonra onları görebiliyoruz. Büyük patlama teorisine göre sözü edilen aralık evrenin karanlık çağını yeni bitirdiği ve ilk yıldızların meydana geldiği zamanlar, daha galaksilerin oluşmadığı dönemler. Fakat gözlenin galaksilerin kütlesi 100 milyar güneş kütlesi yöresinde. Diğer bir deyişle bizim Samanyolu kütlesi kadar. Bu denli evrimleşmiş, büyük kütleli galaksileri o zaman aralığında görmememiz gerekiyor. O nedenle de haberi veren web sayfaları var olması imkansız galaksiler keşfedildi şeklinde başlık atıyorlar.

Bu konunun uzmanları durumu açıklamak için erken evrende yıldız oluşum teorileri çok farklı olabilir diyorlar. Bu galaksilerin daha önce bilmediğimiz türden kara delik olma olasılıklarından da söz ediliyor. Fakat en ilginç sonuç ya büyük patlama yok veya kırmızıya kayma sadece galaksilerin uzaklaşmasından kaynaklanmıyor. JWST derin uzaya baktıkça bu tartışmalar devam edecek. Aşağıda bu makaleyi özetleyen popüler yayın organlarının bazılarından aldığım manşetleri, web adresleri ile sıraladım. Normal gazete sayfalarını almadım çünkü onlar daha çok uçuyor. Makale astrofizik dünyasının en önemli dergisi Nature’da yayınlandı. Sevgilerimle…

1.Scientific American: JWST, Var Olmaması Gereken Muazzam Uzak Gökadaları Keşfediyor (JWST Discovers Enormous Distant Galaxies That Should Not Exist)
2.Astronomy Dergisi: 'İmkansızı keşfettik': Devasa genç galaksiler, erken evren anlayışımızı sarsıyor ('We just discovered the impossible': Giant young galaxies shake up our understanding of the early universe)
3.Space.com: James Webb Uzay Teleskobu, var olmaması gereken devasa uzak galaksileri keşfediyor (The James Webb Space Telescope discovers enormous distant galaxies that should not exist)
4.UniverseToday: “Evren Kırıcılar”: Çok Büyük, Çok Erken Altı Galaksi (“The Universe Breakers”: Six Galaxies That are Too Big, Too Early)
5. Sci.news: Webb Erken Evrende İmkansız Büyük Gökadaları Keşfediyor (Webb Discovers Impossibly Massive Galaxies in Early Universe)