Bu seneki TUG 4. gözlem şenliğinde uzman bir astronomi öğrencisi bana bir soru sormuştu. Hocam böyle ötegezegenler var, bunlar yıldız beyaz cüce olmadan önce mi gezegene sahipti yoksa beyaz cüce olduktan sonra mı gezegeni oluştu?

Biliyorsunuz güneşimiz kütlesine yakın kütleye sahip yıldızlar yakıtları bittikten sonra dış katmanlarını uzaya atarak beyaz cüce olarak ölürler deriz ama aslında biraz daha yaşamaya devam ederler. Soruyu soran öğrenci işte bu uzaya atılan materyalin toplanarak ötegezegen oluşturabileceğini düşünüyordu.

Soru karşısında bildiklerimi anlattım, daha doğrusu bu konuda bilgim olmadığını söyledim. Bugün bir makale okudum, ilginç bilgiler vardı, size aktarmaya karar verdim. Beyaz cüce yıldızların hidrojen ve helyumdan oluşan ince bir fotosferi vardır. Eğer atmosferde metal (astronomide hidrojen ve helyumun dışında kalan tüm elementler metal denir) bulunsaydı beyaz cücenin yoğun kütle çekimi nedeniyle içeriye göç etmiş olması gerekirdi.

Bir grup bilimci 85 beyaz cücenin tayfını alarak atmosferin kimyasal yapısını ortaya çıkarmışlar. İlginç olan bunların yarıya yakınında metal kirlenmesi buldular. Özellikle genç beyaz cücelerde biraz daha fazla miktarda. Farklı bir grup bilimci ise x-ışında gözledikleri bir beyaz cücede yığılma diskinin varlığına ilişkin x-ışını gözlüyorlar. Bu yığılma diski gezegensel materyal içeriyor. Sonuç beyaz cücenin yakınında bir ötegezegeni varsa zamanla yoğun kütle çekimi nedeniyle onu parçalayarak yok ettiğini ve atmosferdeki metal kirlenmesinin nedeni olarak bu süreci ileriye sürüyorlar. Sevgilerimle...