Kalbim değil, 2013 Eylül ayında iki robotik tarama teleskobunun birden keşfettiği P/2013 R3 asteroidi paramparça.

Keşfedildikten kısa bir süre sonra 10 metrelik Keck teleskobu ile gözlendiğinde bir değil, üç parça olduğu görüldü. Her parçayı saran saran tozdan bir bulut vardı, öyleki bulutla beraber genişliği yer büyüklüğündeydi. Hemen daha sonra Hubble Uzay teleskobu ile gözlendi ve P/2013 R3 cismi 10 ayrı parça halinde görülüyordu ve her parçanın kuyrukluyıldız gibi kuyruğu vardı. Dört büyük parçanın boyutları 200 m yöresindeydi, toplam 200 000 ton ağırlığında bir göktaşı.

Kuyrukluyıldızlar buz yapılarından dolayı parçalanırlar ama P/2013 R3 metal ve kayadan oluşan bir göktaşı. Başka bir göktaşı ile çarpışarak da dağılmadığı konusunda hemfikirler. Geriye sadece pek bilinmedik York etkisi kalıyor. Cisim kendi ekseni çevresindeki dönme hızını zamanla artırdığında merkezkaç kuvveti ile parçalanır. Bu cismin York etkisi ile parçalanması için içyapısının kırılgan ve zayıf olması gerekir. Birçok asteroid ilk oluştuklarında ve daha sonra birbirleri ile çarpışarak dağılmış ve içyapıları bir anlamda moloz yığını gibidir.

Bu tür göktaşlarına "aktif asteroidler" deniliyor, bazı gökbilimciler ise "asteroid kuşağı kuyrukluyıldızları" demeyi tercih ediyor. Bugüne kadar bu tür göktaşlarından tam bir düzine bulundu. İlk fotoğraf Hubble uzay aracının farklı tarihlerde çektiği görüntüler. İkincisi ise hızlı dönme sonucu nasıl parçalandığını gösteren resim. Aynı cismi geçen sene de tam bu tarihte yazmışım, EarthSky'ın bana oynadığı bir oyun olsa gerek. Sevgilerimle...