Bu da nereden çıktı demeyin, rakam doğru. Anlamadığım konuları yazıyorum bugün ama bunu biraz olsun çözdüm.

Son zamanlarda gökbilimciler yarışta en uzak gökadayı gözleme konusunda: Bir grup çıkıyor 11 mikyar IY uzaklıktaki gözledim derken diğer bir grup çıkıyor 12 milyar IY uzaklıktakini gözledim diyor. Fakat gözlediğimiz en uzak ışık Kozmik Arkaplan Işıması (KAI). Büyük patlamadan sadece 380 000 yıl sonra bir parçacığın ışıması. Peki şimdi o paraçacık bize ne kadar uzaklıkta? Konuya geleceğim ama unutmayın 15-16 milyar IY uzaklıkta bir cisim gözleyemeyiz çünkü o ışığı yayınlayan cisim büyük patlamadan önce varolmuş olur ki bu da saçma bir durum.

Bize KAI’nı gönderen parçacık 13.7 milyar IY uzaklıkta olduğuna göre en basit şekli ile gözlenebilir küre şeklindeki evrenin çapı 27.4 milyar IY olmalı. İşi biraz daha ileri götürelim, evren her an her dakika genişliyor. İki gökada düşünelim aralarındaki uzaklık 1 milyar IY olsun. Birinin saldığı ışık ikinciye geldiğinde aralarındaki uzaklığın yine 1 Milyar yıl olabilmesi için evrenin durağan olması gerekir. Evren genişlediği için ışık diğer cisme geldiğinden aralarındaki uzaklık 1 milyar IY’dan çok daha fazla olacaktır.

Bunu bir örnekle anlatalım. Şişen bir balonun üzerinde duran Ahmet ve Mehmetin aralarındaki uzaklık 2 m olsun. Ahmet Mehmet’e doğru saniyede 2 m hızla yürüsün, Mehmet’in sabit durduğunu varsayalım. Bu esnada balon şişmeye devam ediyor, varsayalım ki yüzeyde bu şişmenin sonucu hız saniyede yarım metre. Ahmet Mehmete doğru yürürken Mehmet sabit durduğu halde yarım metre uzaklaşacak, yani bir saniye sonra Ahmet Mehmet’i yakalayamayacak. Bir saniye sonra Mehmet, Ahmet’in ilk durduğu yerden 1 m daha uzakta olacak. O nedenle yarım saniyeden biraz daha fazla yürümesi gerekecek. Neden biraz daha fazla, çünkü o bir saniye içinde Mehmet yarım metre daha uzaklaşacak. Ahmet, mehmet’i yakaladığında geri dönüp yürümeye başladığı noktaya baktığında 3.5 metreden biraz uzak olduğunu görecek.

Şimdi biraz açıklandı mı KAI13.7 milyar yıl önce bize ışığını gönderdi ama bu ışık tam 13.7 milyar yılda bize geldi. O ışığı saçan parçacık şu anda nerede dersek, rakamlar bize onun 46.5 milyar IY uzaklıkta olduğunu gösteriyor. O zaman küre şeklindeki evrenin açpı 93 milyar IY oluyor. Eğer Hubble yasasını biliyorsanız bu rakamı siz de çıkarabilirsiniz.

Hubble sabitinin değeri 71 km/sn/Mpc. 1 Mpc=3.26 milyon IY. Bu sabit bize şunu gösterir; bizden 3.26 milyon IY uzaklıktaki bir gökada bizden saniyede 71 km hızla uzaklaşmakta. Bizden 3.26 milyar IY uzaklıktaki bir gökada ise 1000 kez daha hızlı yani saniyede 71 000 km hızla uzaklaşacak. Bizden 13.7 milyar IY uzaklıkta yani o KAI yapan parçacık bizden ne kadar hızla uzaklaştığını bulabilirsiniz. Kafanız karıştı değil mi? Benimki de karıştı, kozmoloji bilen dostlarım sorularınıza yanıt versin artık. Benden yazması. Sevgilerimle…