Son yıllarda bol miktarda duyduğunuz ötegezegen adlarını anımsıyor musunuz? Olanağı yok, biz profesyoneller dahi uzun uzun düşünürüz, hangisi yaşanabilir bölgede hangisi dünyamıza benziyor diye.

Daha önce de paylaştığım yukarıdaki resme bakarsanız bu ötegezegenlerin adlarının ne denli akılda kalmaz olduğunu anlarsınız. Gökcisimlerine ad vermenin tüm yetkisi "Uluslararası Astronomi Birliği, IAU" da. Yıldız, gökada, göktaşı, ötegezegen, gezegen ve bunların yüzeylerindeki her tülü olguya (krater, dağ, vadi gibi) ad vermeye bu kurumun bir alt birimi yetkilidir. Halktan gelen önerileri gözönünde bulundururlar ama kendi kuralları çerçevesinde çalışırlar. Eski bir amatör gökbilimci olan Sevgili Haldun Menali bulunan siyah bir asteroide Zonguldak adını veröek için çok çalışmış, IAU ile iletişim kurmuş ama başaramamıştı.

Ötegezegenlere isim verilirken önce yıldızın adı ve hemen onun yanına b harfinden başlayarak isim vermek genel kuraldı. Eğer aynı yıldızın çevresinde ikinci bir gezegen bulunursa b harfi yerine c harfi geliyordu. Yıldız adı dediğimiz de çeşitli yıldız kataloglarındaki bir anlamda numaralardı. Dolyısıyla ortaya çıkan anlaşılmaz karakterlerin yan yana dizilişi gibi oluyordu. Bulunan ötegezegenlere halkın büyük ilgisi vardı çünkü insanlığın en büyük sorusunun (evrende yalnız mıyız?) yanıtı aranıyordu. Gezegenleri adları ile anımsamak istiyorlardı. İlk tepkiler 2010 yılından itibaren gelmeye başamıştı. Mart 2013tarihinde IAU'dan yapılan açıklamada ötegezegenlere bilinen adlar vermenin gerekli olmadığı açıklandı.

Ama bu sırada SETIinstute ve UWINGU uzay şirketi ötegezegenlere ad vermek için kampanyalar başlattı. Bunun üzerine Nisan 2014 tarihinde IAU yine bir açıklama yayınladı ve bu kampanyaların ötegezegenlere resmi isim verme yetkisinin olmadığı vurgulandı. Fakat muktedirler fazla dayanamadı ve 2014 Ağustos'undan itibaren duruşlarını birden bire aniden değiştirdi. Bir çok özelliği tam olarak bilinen 206 yıldız sisteminde bulunan 305 ötegezegen listesi yayınladı ve bunlara astronomi organizasyolarından isim önermelerini bekliyor. Her organizasyon en fazla 20-30 ötegezegene isim önerebiliyorsun. İsim önerme kurallarını da buraya yazmayayım yazı iyice uzun olacak.

Astronomi grupları önce kayıtlarını yaptıracaklar, sonra isim önerebilecekler. Bu gruplardan kasıtları halkın öğrencilerin bir araya geldiği gruplar. Ülkemizde bu şekilde bir çok bölük-pörçük gruplar var. Benim aklımda tüm bu grupları bir çatı altında (bugünlerde çok popüler) toplayabilir miyiz sorusu var. Hiç olmazsa bir ötegezegene ATATÜRK adını verebilir miyiz? Bize yaşam veren, yaşatan ve bugünlere gelmemize neden olan bu adı yaşam olma olasılığı olan bir gezegene verebilir miyiz? Ne dersiniz? Fikirlerinizi yorum yaparak paylaşırsanız çok memnun olurum. Sevgilerimle...