Yaptığınız uydu ne denli büyük ve ağır olursa fırlatma ücreti de o denli pahalıdır. Son zamanlarda uzay araştırmalarında olası ölçüde küçük uydular kullanılmaya çalışılıyor. 1999 yılında Kaliforniye Politeknik ve Stanford üniversiteleri KüpUydu standartlarını belirlediler. Bunun sonucunda tüm ülkelerdeki üniversiteler kolayca uzay araştırmaları yapabildiler. Bizde de İstanbul Teknik Üniversitesi laboratuarlarında ITUpSAT1 adlı ilk KüpUydu'yu yaptı ve Hindistan'dan 23 Eylül 2009 tarihinde diğer altı uydu ile birlikte uzaya gönderdi. Tüm masrafı 50 000 doları bulmayan bu uydular sayesinde kolej ve üniversite öğrencileri uydu yaparak araştırma yapar konumuna geldi.

Neden KüpUydu deniliyor, çünkü bunların boyutu 10 cm. küp şeklindeydi. Daha sonra 10x10x30 şeklinde de yapılmaya başlandı. Büyük uydular yapan Boeing firması dahi üniversiteler yanında bu tür uydu yapmıştır. Yine bu tür uydular en çok amatör radyo uydusu yapanlara yaramıştır. Benim de kurucuları arasında olmaktan gurur duyduğum TAMSAT Amatör Uydu Teknolojileri Derneği de bir KüpUydu'nun başta uçuş bilgisayarı olmak üzere bir çok elektronik parçasını yaparak bu çalışmalara başlamıştır.

İlk KüpUydu 2003 yılında Rusya'dan uzaya fırlatıldı. Ağustos 2012 tarihine kadar uzaya fırlatılan KüpUyduların sayısı 75'dir. Bu yazımda size Japonların yaptıkları KüpUydu fırlatma aracından söz edeceğim. Bu fırlatma aracını Uluslararası Uzay istasyonunda bulunan Japon modülü olan Kibo labaoratuarının robotik koluna monte ettiler. İlişikte gördüğünüz fotoğrafları da uçuş mühendisi olan Japon astronot Aki Hoshide çekti. Robotik kol ile alınan Küçük Uydu Yörünge Yerleştiricisi (SSOD, Small Satellite Orbital Deployer)bu küp uyduları uzaya yerleştirdi. SSOD, Japon kargo uzay aracı olan HTV ile Temmuz ayında istasyona götürülmüştü. Bu şekilde 5 KüpUydu yörüngeye yerleştirildi.

Bu küçük uydular hafif ve yaklaşık birkaç ayda yer atmosferine gireceğinden uzayın kirlenmesine neden olmayacaklar. Onun yerine en başta öğrencilerin bu tür çalışmalara girmesine ve küçük firmaların uzaya göndermek istedikleri küçük ve hafif yükler için çok işe yaramaktadır. Uydulardan biri Japonların FITSAT uydusu yer ile optik iletişimde bulunma sını araştırmak için kullanılacak. Metin şeklindeki bilgiler ışık flaşları şeklinde yere gönderecek, bu tür testleri yapacak.

Diğer bir KüpUydu NASA'nın TechEdSat adını taşıyor ve San Jose Devlet Üniversitesi öğrencileri bu uydu ile radyo iletişiminde bulunacaklar. RAIKO adlı üçüncü KüpUydu ise kırmızıöte bölgede fotoğraf çekmesi amacı ile gönderildi. Vietnamlı öğrencilerin gönderdiği F-1 uydusu ise yeri gözlemek için üstünde bir kamera taşıyordu. Uyduların amacına baktığınızda hemen hemen hepsi öğrencilerin uzay araştırmalarına katkı yapmak olduğunu anlayacaksınız. Eğer sizin okulunuzun da böyle bir projesi gelecekte olursa TAMSAT derneği ile çalışmanızı öneririm, artık KüpUyduları çok daha ucuza üretebiliyorlar.