Bu konuda daha önce yazdığım yazının (https://is.gd/2V1xW1) başlığı da bir tuhafmış; (Hızlı Radyo Patlamaları Uzaylıların Bir Etkinliği mi?”. Geçtiğimiz hafta bu konuda yapılan bir araştırma yine çok ses getirdi. İlle de uzaylıları istiyoruz, neden diye sorduğum zaman kimse yanıt vermiyor nedense. Aşağıda yazdıklarımı okumadan önce lütfen bağlantı adresini yukarıda verdiğim önceki yazıyı okumanızı öneririm.

FRB'ler için yapılan temsili bir resim.

Kanadalılar yeni bir radyo teleskop yapmışlar, amaçları hidrojen yoğunluğunu taramak, adı da CHIME (Canadian Hydrogen Intensity Mapping Experiment). Bu teleskop üç hafta içinde tam 13 tane FRB yakalamış. Üstelik sözkonusu üç hafta da bu şaheser teleskop tam kapasite ile çalışmamış. Yapılan hesaba göre eğer tam kapasite çalışır ise günde 2 ila 50 FRB yakalayabilirmiş.

Araştırmayı bu teleskobun yapım projesini gerçekleştiren CHIME ekibi yapıyor. Onların sözcüsü, gözlenen radyo dalgalarının saçılarak bize geldiğini söylüyor. Bunun anlamı FRB’nin kaynaklandığı yerde bol miktarda türbülanslı gaz var. Böyle bir konum ise ya bir süpernova kalıntısı olabilir ya da yeni bir yıldız oluşum bölgesidir.

İlginç silindirik yapılı CHIME radyo teleskobu.

Bu çalışmanın en önemli yanı ise gözlenen bir FRB kaynağı dört kez daha tekrar patladı. Bugüne dek tekrarlayan tek kaynak 2012 yılında gözlenmişti. Daha önce çok nadir olduğu düşünülen bu olayın nadir olmadığı ortaya çıktı. Bunun anlamı daha önce bir kez meydana gelecek bir olay sonucu (süpernova patlaması veya iki nötron yıldızının birleşmesi) meydana çıktığı düşünülen FRB’nin böyle oluşmadığı anlaşıldı.

Diğer ilginç bir gözlem ise aynı kaynaktan gelen ilk iki patlamanın frekansları çok yüksek iken, sonrakilerin frekansı daha düşük. Bilimciler bunu da şöyle açıklıyor, ilk patlama çok süper kütleli bir kara delik gibi enerjik bir kaynağın yanında meydana gelmişken diğerleri daha uzakta oluşmuştur.

Hızlı radyo patlamaları evrende çok miktarda olan bir olay ama şimdilik çok azını gözleyebiliyoruz. İşte onun için yapılan temsili bir resim.

İlk bulunan tekrarlayan FRB 3 milyar IY uzaklıktaydı. Bulunan yeni kaynağın onun yarısı uzaklığında yani 1.5 milyar IY uzaklığında olduğu düşünülüyor. Evren atlasına göre (http://www.atlasoftheuniverse.com/) 1 milyar IY içinde neler olduğunu aşağıda sıralayabiliriz.

250,000 trilyon yıldız

60 milyon cüce galaksi

3 milyon büyük galasi

240,000 Galaksi grubu

100 Süper galaksi kümesi

İlk yazımda da belirttiğim gibi bu kozmik bilmece henüz çözülmedi, yani bu radyo dalgaları nasıl bir kaynaktan geliyor henüz bilmiyoruz. Şu ana kadar gözlenen FRB’lerin sayısı 60 yöresinde. Bunların ve tekrarlayan FRB’lerin sayısı arttıkça bu kozmik bilmece de çözülecek.

CHIME ekibi yaklaşık 53 bilimciden oluşuyor, bu Kanada ekibi 9 Ocak 2018 tarihinde Nature dergide 2 makale makale yayınladı ve aynı gün Amerikan Astronomi Derneğinin yıllık kongresinde sunum yaparak, çalışmalarını duyurdular. Hiç birinde uzaylılar lafı yoktu, daha çok yaptıkları radyo teleskop ve buldukları FRB’ler vardı. Sevgilerimle…