Trappist robotik olarak çalışan 60 cm'lik küçük bir teleskop, Şili La Silla'da sanırım isveçlilerden boşalan bir kubbenin içine yerleştirmişler.

Ona Trappist-Güney diyorlar, kuzey yarımküreyi görmek için de aynı özellikte bir teleskobu Fas'a kurmuşlar. TRAPPIST'in ingilizce karşılığını (TRAnsiting Planets and PlanetesImals Small Telescope) türkçeye şöyle çevirebiliriz; küçük bir teleskopile ötegezegen ve asteroidlerin geçiş gözlemi. Ne kadar zorlamışlar ama görüyorsunuz, nedeni de projenin başındaki bilim insanının TRAPPIST biralarını sevmesinden kaynaklandığını sanıyorum. Avrupa'da çok meşhur bir bira markası ve en çok Belçika'da üretiliyor. Herneyse ben fotoğrafların alt yazılarını yerleştireyim de dedikodu yapmayayım. Sevgilerimle...

Aklıma geldi şu bilgiyi de aktarayım. Bu yedi gezegenden üçünü Trappist teleskobu bulmuştu, NASA nereden ortaya çıktı derseniz, işte yanıtı. Uzayda kırmızı öte ışınıma duyarlı Spitzer teleskobunu üç dünya benzeri gezegen bulunduktan sonra bu sisteme yöneltti ve tam 29 gün bir başka deyişle 500 saat bu sistemi gözlediler. Bir uzay teleskobunun bu kadar zamanında en az 20-30 projenin gözlemi yapılırdı ama her şeyi ile bu sistemi gözledi ve diğer dört gezegeni buldular. Böyle anlı şanlı bir basın toplantısı yapmak da haklarıydı.

Gezegen yıldızının önüen geçerken yıldız ışığında azalmaya neden olur. Eğer bu geçiş aynı aralıklarla tekrarlanırsa işte bu bir ötegezegen deriz. Trappist-1 sisteminin 7 gezegeninin örtmesi bu resimde görülüyor. Sol tarafta isimleri sağ tarafta ise yörünge dönemleri görülüyor. En uzakta olanının dönemini daha saptayamamışlar ama 14-25 gün arasında olduğunu tahmin ediyorlar. Bu ışık azalmasının derinliği ne kadar fazla ise o ötegezegenin boyutu o kadar büyük demektir. Işık azalması ne kadar uzun sürerse, o ötegezegen yıldızından o kadar uzakta yörünge hızı düşük demektir. Grafikte x-ekseni zaman, y-ekseni ise normalize edilmiş ışık değerini göstermektedir. Dikkat ederseniz biz ötegezegeni görmüyoruz, dolaylı olarak varlığını biliyoruz. Böyle bir ışık eğrisi elde ettiğimiz zaman ötegezegenin boyutunu, kütlesini, yörünge dönemini ve yıldızına olan uzaklığını bulabiliyoruz.

İlk grafikte gördüğünüz gibi gezegenler bu soğuk kırmızı cüce yıldızına çok yakınlar. Bu resimde de güneş sistemi ile Trappist-1 sistemi karşılaştırılıyor. Koyu mavi olanı Güneş sistemi, kırmızı olanı ise Trappist sistemi. Bu sistemi alıp Güneş ile üst üste koyarsak en uzak gezegeni bile Merkür uzaklığının yaklaşık yedide biri kadar, yani yıldızına çok yakın. Bu durumu Merkür'ün yörünge dönemi ile en uzak gezegenin yörünge dönemi ile karşılaştırarak siz de bulabilirsiniz. Bu nedenle bizim sistemde küçücük bir yer kaplayan Trappist-1 sistemi büyütülerek kırmızı renkte gösterilmiş.

Bu resimde de her iki sistem yani Güneş ve Trappist-1 sisteminin gezegenlerinin kendi içlerinde karşılaştırması verilmiş. Bizim sistemimizde yer benzeri gezegenler çok küçük iken Trappist sistemindeki gezegenlerin boyutları hemen hemen aynıdır. Yani bizim sistemimizde hem gaz hem de kayasal gezegenler varken Trappist-1 sisteminde bulunan 7 götegezegen de kayasal olduğu anlaşılıyor.

Bu resimde ise Güneşimiz (koyu mavi) ile Trappist-1 (bordu renkli) yıldızı karşılaştırılıyor. Eğer Trappist-1 yıldızının bizim güneşimizin kenarına yerleştirirsek bulunan 7 ötegezegenin güneşe ne kadar yakın olduğunu da anlarız.

Bu resimde üç cismin Jüpiter, Trappist-1 ve Güneşin boyutları karşılaştırılmıştır. Her üç cismin sol tarafında ise onların gezegenleri ve uyduları görülmekte. Bu gezegenler ve uydular gerçek boyutlarında olduğu için çok daha kolayca karşılaştırılabilir. Dikkat edersek dev gezenlerimizi resimde yok, koymaya çalışsak bu karşılaştırmayı gösteremezdik.

Bu resimde ise güneş sistemindeki kayalık gezegenler ile bulunan 7 ötegezegenin temel parametreleri verilmiş ve benzetimler ile yüzey şekilleri gösterilmeye çalışılmıştır. Dünyamız ne kadar güzel değil mi? İlk satırda yörünge dönemlerini görüyorsunuz yani bu gezegenlerde yaşarsanız bir yılınız kaç gün sürecekti. İkinci satırda her gezegenin yıldızına olan uzaklığı verilmiştir. Bu uzaklık gök birimi (GB) cinsinden verilmiş, biraz başınızı ağrıtabilir. Bir GB 150 milyon km'dir ve yer-güneş uzaklığına eşittir. Bu satırda verilen her rakamı 150 milyon ile çarparsanız km cinsinden yıldızına olan uzaklığı bulabilirsiniz. Üçüncü satırda bu cisimlerin yarıçapları yer yarıçapı cinsinden verilmiştir. Verilen her rakamı 6371 (yer yarıçap değeri) ile çarparsanız km cinsinden yarıçapları bulabilirsiniz. Son satırda ise gezegenlerin kütleleri yer kütlesi cinsinden verilmiştir. Yerin kütlesi 5.97219 × 10^24 kg olduğuna göre ne yapacağınızı biliyorsunuz.

Şimdi hep beraber bu 7 gezegenden birinde yaşam olduğunu ve sizin de o gezegende yaşadığınızı düşünün. Her akşam gökyzünde neler göreceksiniz neler. Hilal veya dolun şeklinde gezegnler ve ufukta müthiş bir kırmızılık. Diğer gezegendeki kentlerin gece ışıklarını dahi görebilirsiniz çünkü 7 gezegen de birbirine çok yakın. Hayal etmek bedeva, işte bunu hayal eden ressamın düşüncesi bu fotoğrafa yansımış.