Eğer bir yıldız açık veya küresel küme üyesi değilse onun yaşını bilemeyiz. Bunun tek istisnası güneşimiz.

Güneş sisteminde bulunan kayalık materyallerde ve meteorlarda yapılan radyoaktif tarihleme ile güneşimizin yaşını dolaylı da olsa biliyoruz. Çünkü güneş sisteminde her şey aynı zamanda oluşmuştur. Bu yöntem doğal olarak uzaktaki yıldızlar için çalışmaz. O nedenle gökbilimciler küme yıldızlarını incelemek isterler. Farklı yaştaki kümelerde aynı kütleye sahip genç ve yaşlı yıldızlarda hangi parametrelerin değiştiğine bakmışlar. Genç yıldızların aynı kütledeki yaşlı yıldıza göre daha hızlı döndüğü, daha fazla lekeye sahip olduğu ve güneşteki gibi daha fazla kromosferik patlamalar gösterdiği anlaşıldı.

Genç yıldızlar ayrıca gezegen oluşturacak bir diskleri olduğu da ortaya çıktı. Yüzeylerinde bol leke olduğu için bunların manyetik alanları da kuvvetli. Aslında yıldızın gittikçe yavaşlamasına da bu manyetik alanın neden olmaktadır, bilimde buna manyetik frenleme diyoruz. Yıldızın dönme hızını saptamamız için yüzeyinde büyük lekelerin olması gerekir, genç yıldızlarda bu sorun değil ama yaşlı yıldızlarda oluşan lekeler daha küçük olduğu için dönme hızını saptamak zorlaşıyor.

Tüm bu çalışmalar Kepler uydusunun gözlediği bölgedeki küme üyelerinin ışık eğrilerinden çıkarıldığını unutmayalım. Eğer yıldızın yüzeyinde lekeler küçük ise, yıldız dönerken leke bize baktığında ışığında çok az bir düşme görülecektir, bu durum ise yıldızın dönme hızını saptarken büyük zorluklara neden olacaktır. Kepler’in gözlediği alanda 2.5 milyar yıl yaşındaki NGC 6819 yıldız kümesindeki küçük kütleli 30 yıldızın ışık eğrisini incelemişler. Bu yıldızların kütleleri 1.5 güneş kütlesinden daha düşüktü. Gözönüne aldıkları 30 yıldızın da dönme dönemini ortalama 18 gün saptamışlar. Aynı araştırmacı grup, 2011 yılında daha genç olan 1 milyar yaşındaki NGC 6811 kümesinde ortalama güneş kütlesinde olan yıldızların ortalama dönme dönemini 10.8 gün olarak bulmuşlardı.

Sonuç yıldız yaşlandıkça dönme hızı yavaşlıyor daha uzun zamanda dönüyorlar. Eğer bu kütle yöresinde bir yıldızın dönme dönemini saptayabilirseniz onun yaşını da bulursunuz. Güneşimizin dönme dönemi yaklaşık 28 gündür. Diğer unutmayacağımız bir bilgi ise aynı yaştaki küme içinde büyük kütleli yıldızlar, küçük kütleli yıldızlara göre daha hızlı dönerler. Fotoğrafta soldaki yıldız genç olanı sağdaki ise yaşlı olanı göstermektedir. Sevgilerimle…