GÖKKÜRESİ KONUMDÜZENEKLERİ

Gökküresi üzerindeki herhangi bir gökcisminin konumunu belirtmek için Gökküresi Konumdüzenekleri tanımlanmıştır. Bunlar ;

Çevren(ufuk) , Eşlek(ekvator), Saat, Tutulum(ekliptik) ve Gökada (galaktik ) Konumdüzenekleridir.

Çizelge 1

Konumdüzeneğinin adı Temel Düzlemi Temel Düzlem üzerindeki

başlangıç noktası
Konumsayıları
ÇEVREN( Ufuk ) Gök Çevreni - Çevren Güney noktasi Güneyaçı (azimut) ( a )

Yükseklik ( h )
EŞLEK ( Ekvator ) Gök Eşleği İlkbahar Noktası sag açiklik ( α )

dik açiklik ( δ )

Saat Gök Eşleği Öğlen Çemberi Saat Açısı (s),

Dikaçıklık ( δ )

TUTULUM ( Ekliptik ) Tutulum Çemberi İlkbahar Noktası Tutulum Boylamı ( λ )

Tutulum Enlemi ( β )

GÖKADA ( Galaktik ) Gökada Düzlemi Gökada Merkez Doğrultusu Gökada Boylamı ( l )

Gökada Enlemi ( b )


Şekil 1.8

Şekil 1.8 Gök Eşleği ve Tutulum çemberi


Gökküresi üzerinde tanımlanan Eşlek ve Tutulum Konumdüzenekleri için belirlenmiş temel düzlemler.

Gök Eşleği : Yer Eşlek düzleminin gökküresi ile arakesiti.

Kuzey ve Güney Gök Uçlakları : Yerin dönme ekseninin Gökküresi’ni kestiği noktalar.

Tutulum : Güneş’in yıl boyunca gökküresi üzerinde izlediği yol. (Güneş’in yıllık görünür hareketindeki yörüngesi, Yer Yörünge düzlemi ile Gökküresi arakesiti.)

Yer’in dönme ekseninin eğimi : ( ε = 23° 27’ )

• Tutulum çemberi ile Gök Eşlek Çemberi arasındaki açı
• Yer Eşlek düzlemi ile Yer Yörünge Düzlemi arasındaki açı
• Yer’in dönme ekseninin Tutulum düzlemine dik doğrultu(normali) ile yaptığı açı.
• Kuzey Gök Uçlak noktası ile Tutulumun Kuzey Uçlak noktası arasındaki açı,


Ekinoks - Ilım noktaları


• Gök Eşleği ile Tutlum çemberinin kesişim noktaları :

İlkbahar noktası ( γ ) ( Gama Noktası - Koç noktası - İlkbahar Ilımı ) Güneş’in ~21 Mart günü Tutulum üzerinde bulunduğu nokta
Sonbahar Noktası ( Ω ) ( Terazi Noktası - Sonbahar Ilımı ) Güneş’in ~23 Eylül günü Tutulum üzerinde bulunduğu nokta

Gündönümü noktaları

• Yaz Gündönümü : Güneş’in ~21 Haziran günü Tutulum üzerinde bulunduğu nokta ( Bu tarihte Güneş, Gök Eşleğinden Kuzey’e doğru en uzak konumdadır).
• Kış Gündönümü : Güneş’in ~21 Aralık günü Tutulum üzerinde bulunduğu nokta( Bu tarihte Güneş, Gök Eşleğinden Güney’e doğru en uzak konumdadır).


Şekil 1.9

Şekil 1.9 Gök Eşleği, Tutulum çemberleri