GÖKKÜRESİ KONUMDÜZENEKLERİ
Gökküresi üzerindeki herhangi bir gökcisminin konumunu belirtmek için
Gökküresi Konumdüzenekleri tanımlanmıştır. Bunlar ;
Çevren(ufuk) , Eşlek(ekvator), Saat,
Tutulum(ekliptik) ve Gökada (galaktik )
Konumdüzenekleridir.
Çizelge 1
Konumdüzeneğinin adı |
Temel Düzlemi |
Temel Düzlem üzerindeki
başlangıç noktası |
Konumsayıları |
ÇEVREN( Ufuk )
|
Gök Çevreni - Çevren |
Güney noktasi |
Güneyaçı (azimut) ( a )
Yükseklik ( h ) |
EŞLEK ( Ekvator ) |
Gök Eşleği |
İlkbahar Noktası |
sag açiklik ( α )
dik açiklik ( δ ) |
Saat |
Gök Eşleği |
Öğlen Çemberi |
Saat Açısı (s),
Dikaçıklık ( δ ) |
TUTULUM ( Ekliptik ) |
Tutulum Çemberi |
İlkbahar Noktası |
Tutulum Boylamı ( λ )
Tutulum Enlemi ( β ) |
GÖKADA ( Galaktik ) |
Gökada Düzlemi |
Gökada Merkez Doğrultusu |
Gökada Boylamı ( l )
Gökada Enlemi ( b ) |
Şekil 1.8 Gök Eşleği ve Tutulum çemberi
Gökküresi üzerinde tanımlanan Eşlek ve Tutulum Konumdüzenekleri için belirlenmiş temel düzlemler.
Gök Eşleği : Yer Eşlek düzleminin gökküresi ile arakesiti.
Kuzey ve Güney Gök Uçlakları : Yerin dönme ekseninin Gökküresi’ni kestiği noktalar.
Tutulum : Güneş’in yıl boyunca gökküresi üzerinde izlediği yol.
(Güneş’in yıllık görünür hareketindeki yörüngesi, Yer Yörünge düzlemi ile Gökküresi arakesiti.)
Yer’in dönme ekseninin eğimi : ( ε = 23° 27’ )
• Tutulum çemberi ile Gök Eşlek Çemberi arasındaki açı
• Yer Eşlek düzlemi ile Yer Yörünge Düzlemi arasındaki açı
• Yer’in dönme ekseninin Tutulum düzlemine dik doğrultu(normali) ile yaptığı açı.
• Kuzey Gök Uçlak noktası ile Tutulumun Kuzey Uçlak noktası arasındaki açı,
Ekinoks - Ilım noktaları
• Gök Eşleği ile Tutlum çemberinin kesişim noktaları :
İlkbahar noktası ( γ ) ( Gama Noktası - Koç noktası - İlkbahar Ilımı )
Güneş’in ~21 Mart günü Tutulum üzerinde bulunduğu nokta
Sonbahar Noktası ( Ω ) ( Terazi Noktası - Sonbahar Ilımı )
Güneş’in ~23 Eylül günü Tutulum üzerinde bulunduğu nokta
Gündönümü noktaları
• Yaz Gündönümü : Güneş’in ~21 Haziran günü Tutulum üzerinde bulunduğu nokta ( Bu tarihte Güneş, Gök Eşleğinden Kuzey’e doğru en uzak konumdadır).
• Kış Gündönümü : Güneş’in ~21 Aralık günü Tutulum üzerinde bulunduğu nokta( Bu tarihte Güneş, Gök Eşleğinden Güney’e doğru en uzak konumdadır).
|
Şekil 1.9 Gök Eşleği, Tutulum çemberleri
|