YILLIK GÖRÜNÜR HAREKET (Güneş’in gökküresi üzerinde dolanması – Güneş’in Görünür hareketi )

Gerçek hareket : Yer’in Güneş etrafındaki Kepler yasalarına uygun yörüngesinde dolanması
Görünür hareket : (Gerçek hareket sonrasında gözlemci tarafından algılanan) Güneş’in Yer etrafında Kepler yasalarına uygun bir yörüngede dolanması
Ortaya çıkan kavramlar : Yıl birimi, mevsimler

Yer, bir gezegen olarak, Güneş etrafında Kepler yasalarına uygun yörüngesinde dolanır. Bu dolanmasını yaklaşık 365.24 günde ( Bir YIL ) tamamlar.

Şekil 1.21: Yıllık görünür hareketin oluşumu.

Üzerinde yaşadığımız dünyamız, bir gezegen olarak YER, Güneş etrafındaki bir yörüngede dolanır. Bu dolanma Kepler yasalarına uygun bir dolanmadır. YER üzerindeki bir gözlemci, yörünge üzerinde (1) konumunda iken Güneş’e baktığında onu gökküresi üzerinde diğer yıldızlar arasında (1) konumunda görecektir(Bkz. Şekil 1.21 ) Yer, yörüngesinde (2) konumuna doğru ilerlerken Güneş te gökküresi üzerinde diğer yıldızlar arasında (2) konumuna doğru ilerliyor gibi görünür. Yer, Güneş etrafındaki gerçek yörüngesini tamamladığında, Güneş te gökküresi üzerinde (şekildeki kırmızı çizgi üzerinde) bir tam dolanma yapmış gibi görünür. Güneş’in bir yılda gökküresi üzerinde dolandığı bu çember onun Görünürdeki Yörüngesidir. Bu görünürdeki yörünge, Yer Yörünge Düzlemi üzerindedir. Bir başka deyiş ile ; Yer’in gerçek yörüngesinin düzlemini gökküresine doğru genişlettiğimizde, gökküresi ile arakesiti Güneş’in gökküresi üzerinde dolanması sırasında izlediği yoldur. Bu çembere, TUTULUM (ekliptik) adı verilir. Güneş’in bu çember üzerinde bir tam dolanma süresi, Yer’in Güneş etrafında bir tam dolanma süresine eşittir. Yaklaşık 365.24 gün olan bu süreye 1 YIL denir. Güneş’in bu süre içinde gökküresi üzerinde yaptığı bu yörünge hareketine YILLIK GÖRÜNÜR HAREKET adı verilir.

Güneş bu görünür hareketini 1 yılda(365.24 günde) tamamlar.
Tutulum çemberinin tamamı 360 derece olduğuna göre, Güneş’imiz bir günde :

360° /365.24 gün = 0.9856 °/gün ⇒ Güneş bir günde 0.9856 derece DOĞU’ya doğru yolalır.
Bu hareket sonucunda Güneş, gökyüzündeki yıldızlar arasında doğuya doğru yolalır ve geçen süreler içinde farklı takımyıldızlar içersinden geçer.

Gökyüzündeki yıldızları, Güneş battıktan sonra ancak görebiliyoruz. Güneş ile aynı doğrultuda doğan bir yıldız, bir gün sonra Güneş doğuya doğru hareket ettiği için, Güneş’ten 0.9856 derece daha önce doğacaktır, daha once görünecektir. 2 gün sonra bu sure iki katına çıkacaktır. Yaklaşık üç ay sonra bu yıldız, Güneş doğarken, yaklaşık 90 derece ilerde meridyen yakınlarında olacaktır. Böylece yıl içersinde, farklı aylarda, farklı mevsimlerde görünen gökyüzümüz sürekli değişmektedir.(Güneş’imiz yıllık görünür hareketi sırasında hergün yaklaşık 1 derece doğuya doğru yolalırken, diğer yıldızlar da Güneş’ten hergün biraz daha erken doğarlar ve hergeçen gün aynı saatte gökyüzüne bakıldığında batıya doğru hareket etmiş gibi görülürler.)

Şekil 1.22: Güneş’in Tutulum üzerindeki hareketi sırasında Gök Eşleğine olan uzaklığının(Dikaçıklığının) yıl içindeki değişimi

Güneş yıllık görünür hareketi sırasında gökküresi üzerinde, sınırları Uluslararası Astronomi Birliği tarafından belirlenmiş olan gökyüzü bölgeleri( takımyıldızlar ) içinde ilerler. TUTULUM üzerinde tam 13 takımyıldız vardır. Bu takımyıldızlarlara BURÇLAR denir. Burçların isimleri sırasıyla şunlardır:

Koç, Boğa, İkizler, Yengeç, Aslan, Başak, Terazi, Akrep, Yılancı, Yay, Oğlak, Kova, Balıklar.

Güneş, her yıl yaklaşık aynı tarihlerde bu takımyıldızlardan geçer. Takımyıldızların sınırları içinde bulunduğu süreler birbirinden çok farklı olmaktadır.

Çizelge 1.1 Güneş yıl içinde yörünge hareketi sırasında sınırları içinden geçtiği takımyıldızlar ve bu takımyıldız sınırları içersinde yolaldığı gün sayıları ve tarihler.

Yıldız Falları, astroloji gibi bilim dışı uğraşlarda bulunanların yazdıkları ve söylediklerinde bu bilgiler doğru değildir. 12 burçtan sözederler, gerçekte Güneş günümüzde, bir yılda 13 takımyıldızdan geçmektedir.

İlkbahar noktası yılda yaklaşık olarak 50" ("=açı saniyesi) batıya doğru kayar. Bu kayma hareketinin dönemi yaklaşık 26000 yıldır. Bu olaya presesyon denir. Binlerce yıl önce burçlar isimlendirilirken ilkbahar noktası Koç takım yıldızında bulunuyordu ve Güneş 21 Mart günü Koç takımyıldızındaydı. Bugün, Presesyon hareketi sonucu İlkbahar noktası Balıklar takımyıldızı sınırları içindedir ve 21 Mart günü Güneş Balıklar takımyıldızındadır. Presesyon hareketinden kaynaklanan bu kaymayı dikkate almadıkları için astrologların anlatımları yanlıştır. Güneş’imiz yıldız fallarında burçlar için verilen tarih aralıklarında o burçta, yani o isimli yakımyıldızda değildir.

Daha önemlisi, Güneş’imiz dışındaki yıldızlar o kadar uzaktadırlar ki insan üzerinde hiçbir etkileri yoktur.