En eski kültürlerde yılın başı Mart ayında ki ilkbahar mevsiminin başlangıç noktasına karşılık gelirdi. O zamanlar önemli olan tarımdı çünkü insanların yaşaması ona bağlıydı.

Uzun kış günlerinden sonra ilkbaharın başlangıcı her şeyin büyümesinin işaretiydi. Buna ait kanıtlar İ.Ö. 2000 yıllarında Mezopotamya’da yaşayan insanlara aittir.

Fakat bazı kültürler gökbilimle ilgili daha farklı bir zamanda yılbaşını kutlarlardı. Örneğin sonbaharın başlıngıcında kutlayan ülkeler Mısırlılar, Fenikeliler ve iranlılar. Yunanlılar ise Aralık ayında yani kışın başlangıcında yılbaşını karşılarlardı. İlk Roma takviminde 1 Mart yılın başlangıcıydı çünkü o takvimde bir yıl sadece 10 aydı ve Mart ayı takvimin ilk ayıydı. Daha sonraki takvim reformunda Ocak ve Şubat ayları eklenerek yıl 12 ay oldu. Önceleri Aralık ayı 10. ay iken yeni takvimde 12. ay oldu.

İ.Ö. 700 yıllarında Roma’nın ikinci kralı Numa Pontilius takvime Ocak ve Şubat aylarını ekledi. Fakat yeni yıl hemen 1 Ocak’dan başlamadı. İ.Ö. 153 yılında yılın başlangıcı olarak 1 Ocak seçildi çünkü Roma Cumhuriyetinin en önemli kurumu olan Konsüllerin yıldönümüydü. Fakat hala Roma Cumhuriyetinde bazı bölgeler 1 Mart’ı yeni yılın başlangıcı olarak kullanıyordu.

Tüm bu ilk takvimler Ay’ın hareketini temel alıyor ve yıllar geçtikçe doğru olmayan sonuçlar ortaya çıkıyordu. Takvimde ilk büyük gelişmeyi Julius Caesar gerçekleştirdi ve takvimi yerin güneş çevresinde ki harekete bağladı. İ.Ö. 46 yılında güneş bazlı ilk takvimi ortaya koydu ve tüm Romalılar 1 Ocak tarihini yeni yılın başlangıcı olarak kullanmaya başladı. January (Ocak) adı Roma tanrısı Janus adına verilmiştir. İki yüzlü bir tanrı olan Janus arkadaki yüzü geçmişe bakarken ön yüzü geleceğe bakar.

Hiristiyan kilisenin egemenlik kazanması ile bir çok yılbaşı kutlaması hristiyan olmayan paganlara özgü bir davranış olarak kabul edilmiştir. Bu nedenle İ.S. 567 yılında Roma katolik kilisesi 1 Ocak’ın yeni yıl başlangıcı olarak kutlanmasını ortadan kaldırmıştır. Ortaçağda yılbaşı farklı yerlerde farklı tarihlerde kutlanmıştır. Bu tarihler, 25 Aralık İsa’nın doğumu, 1 Mart ve hristiyanlara özgü önemli bir gün olan (Feast of the Annunciation) 25 Mart günleridir.

Takvimde son büyük reform İ.S. 1582 yılında XIII. papa Gregory tarafından yapılmıştır ve 1 Ocak tarihi yıl başlangıcı olarak yeniden yürürlüğe konmuştur. Fakat yeni Gregorgian takvimi sadece Roma katolik kilisesinin egemen olduğu ülkelerde gözlenmiştir. Protestan ülkeler bu takvimi kabul etmekte çok yavaş davranmışlardır. Yaklaşık 200 yıl sonra İ.S. 1792 yılında Britanya imparatorluğu ve Amerikan kolonileri Gregorian takvimini ve 1 Ocak tarihinin yeni yılın başlangıcı olduğunu kabul etmişlerdir. O tarihe kadar bu ülkeler 25 Mart tarihini yeni yılın başlangıcı olarak kullanıyorlardı.

Yılbaşını kutlayalım mı, kutlamayalım mı sorusunun yanıtını sanırım bu yazıda buldunuz. Sevgilerimle…