ÖNSÖZ

Evren, doğal lâboratuarların en büyüğü, astronomi de doğal bilimlerin ayrılmaz parçasıdır. Bilimlerin en eskisi ve özellikle uydu teknolojisi ile birlikte hızla gelişen en yenisidir. Gelişmeler, evren hakkında çok hızlı bir bilgi birikimi sağlamıştır. Hızla biriken bilgilerin değerlendirilmesi ve evrenin, uzaklık olarak daha derinliklerini ve zaman olarak da daha geçmişini öğrenme dürtüsü bu alana ilgiyi artırmaktadır.

Matematik ve fizik bilgilerini kullanmadan; evrendeki oluşumun, yapının, evrimin, doğal dengelerin güzelliğini ve inceliğini kavramak zordur. Bu kitapta konular, hem fen alanlarını hem de sosyal alanları seçmiş olan öğrencilerin kolayca izleyebilecekleri düzeyde tutulmuştur.

Kitabın birinci bölümünde: Astronomide "olmazsa olmaz" olan konum ve zaman astronomisi işlenmiştir. ‹kinci bölümde: Astronomideki gelişme, ilk insanlardan modern zamana kadar öz olarak verilmiştir. Üçüncü bölümde: Bizim yıldızımız Güneş, Güneş sistemi, Güneş sisteminin genel özellikleri, gezegenler ve Güneş sisteminin diğer üyeleri tanıtılmıştır. Dördüncü bölümde: Yıldızların yaydığı ışınımdan, gözlemsel özelliklerinden ve evrimlerinden söz edilmiştir. Beşinci bölümde: Yıldız kümeleri, yıldızlararası madde, galaksiler, galaksi kümeleri, kuazarlar ve evren modelleri anlatılmıştır. Günümüzde, en önemli konulardan olan uzay çalışmaları, altıncı bölümde ele alınmıştır. Son bölüm olan yedinci bölümde: Evrende yaşam ele alınmakta, yaşamdan ne anlaşıldığı açıklandıktan sonra, başka güneş sistemleri hakkında bilgi verilmektedir. Bu bölümün son kısmında tanımlanamayan uçan cisimlerden (UFO'lar) bilimsel yaklaşımla söz edilmektedir. Kitabın sonuna: Konuların daha iyi anlaşılması için test soruları, okuma parçaları, gerekli çizelgeler ve bir sözlük eklenmiştir.

Dersi veren öğretmenin amacı: Kitabı bitirmek olmamalı, işlenen konunun iyi anlaşılması olmalıdır. Birinci bölümü işledikten sonra diğer bölümler istenilen sırada seçilebilir. Birkaç temel tanım hariç, bölümler birbirinden bağımsızdır. Öğretmen, gerektiğinde görsel ve işitsel ek malzeme, örneğin video filmleri, slaytlar kullanabilir, kullanmalıdır. Öğretmen en yakın üniversitenin astronomi ve uzay bilimleri bölümüne veya fizik bölümüne başvurursa, kendisine bu konuda yardımcı olunacağını, sorularının yanıtlanacağını unutmamalıdır.

Kitaptaki resimler, grafikler ve çizelgeler, çok sayıda değişik yabancı kaynaktan sağlanmıştır.

Temmuz 1993

Z. Aslan, C. Aydın, O. Demircan, E. Derman, H. Kırbıyık